«Նոյնիսկ Գերեզմանաթումբէս պիտի ուզէի որ լսէք բողոքս»
Հ.Օ.Վ.Ս.
Մօտաւորապէս քառասուն օրեր առաջ հողին յանձնեցինք, Մխիթարեան Միացեալ Միաբանութեան երիցագոյն անդամ՝ Հ. Օգոստինոս Վրդ. Սեքուլեանի հողեղէն մարմինը, եւ սակայն ան ներկայ է ամէն օր մեր ապրումներուն մէջ: Այս առիթով հրատարակութեան կը յանձնեմ իր մէկ նամակը, ուղղուած Աբբահօր, որպէս հարազատ վկայութիւն իր փոթորկալից կեանքին եւ ապրումներուն:
Ո.Մ.
Մ. Ա. Փ. 2009 Դեկտեմբեր 01
Գերյարգելի Տէր եւ Հայր
Հ. Եղիա Ծ. Վ. ՔԻԼԱՂՊԵԱՆ Աբբահայր
Տարւոյս չարագուշակ Նոյեմբեր 13-էն ետք առաջին նամակս է որ Ձեզի կ՚ուղղեմ։ Այս նամակը սակայն իբրեւ բաց նամակ ուխտակից բոլոր Մեծարգոյ Եղբայրներուս ալ կ՚առաքեմ։
Խորին շնորհակալութիւն, որ ուզեցիք լաւ բան մը ընել մեր Ամերիկայի այս Վարժարանէն ներս, սակայն ինչպէս այդ օրերուն, այսօր ալ կը շարունակեմ նոյն բողոքս Ձեզի դէմ, որ մինչեւ հիմա այնպիսի տրամադրութիւններ ցոյց տուիք, եւ առանց մեզի հետ խորհրդակցելու, ինքնագլուխ այնպիսի հրահանգներ գործադրել տուիք, եւ կարգադրութիւններ ուզեցիք պարտաւորել հոս մեզի, որոնք սահմանադրական Աբբայի մը իշխանութենէն փարսախներով հեռու են։ Այս եղաւ արդէն իմ բուռն, նախորդ բողոքիս պատճառը։ Լաւ գիտակից եմ, որ զիս պաշտօնապէս հեստող ու անհնազանդ յայտարարեցիք բոլոր ծնողներուն, ուսուցչական կազմին, աշակերտութեան եւ տեղւոյս ամբողջ հայ հասարակութեան, եւ նոյն իսկ եկեղեցական պատկան իշխանութիւններուն առջեւ։ Պաշտօնապէս նոյն իսկ արգիլուեցաւ Վարժարան մտնել ինծի, որուն համար կեանքս տուած եմ։ Եւ շատ չզարմացայ, երբ ո՛չ միայն մէկ տեղէ լսելու ստիպուեցայ, թէ «Վերջապէս ազատեցանք այս աղտոտ Հ. Օգոստինոսէն, որ վարժարանի դրամները եւ ոսկիները կերած է»։ Խորին շնորհակալութիւն, արժանի էի։ Կ՚երեւի ե՛ս էի մինչեւ հիմա, տարին աւելի քան տասնեակ-հազարաւոր տոլարներու աւելորդ ճամբորդութիւններն ընողը, կամ ալ Հայաստան, որո՞ւն անունով եւ որո՞ւն տուած իրաւունքով աւելորդ-պակաս անծանօթ կալուածները գնողը։
Ո՛չ թէ կը կրկնեմ, ո՛չ ալ կը քառապատկեմ, այլ նոյն իսկ գերեզմանաթումբէս պիտի ուզէի որ լսէիք բողոքս Ձեր գործած անկանոնական արարքներուն դէմ, բայց այն նախազգացումը ունիմ, որ Աստուած այնպէս պիտի կարգադրէ, որ ես անձամբ կատարելու ստիպուած ըլլամ Ձեր քառասունքը։
Պիտի չդադրիմ կրկնելէ, թէ իբր Միաբանութեան Աբբայ հրամայելու եւ կարգադրութիւններ ընելու շա՜տ մեծ, սակայն որոշ օրէնքներով երաշխաւորուած, սահմանադրական չափաւորուած իրաւունքներ միայն ունիք, սակայն մինչեւ հիմա ինչ որ Դուք հոս Ամերիկա ըրիք, գիտակից կերպով գրի կ՚առնեմ տողերս, սահմանազանց օրինական խախտումներ եղած են անոնք միայն, եւ իբրեւ Միաբանութեանս երիցագոյն անդամը, 89 տարեկան, որ 1931 Օգոստոս 20-էն ի վեր Միաբանութեանս մէջ կը գտնուիմ, որքան ծանօթ է ինծի, Միաբանութեանս ամբողջ պատմութեան մէջ ծանօթ չեն ձեր գործած այս հակականոնական եւ նոյնիսկ անմարդկային այն արարքները, որոնք 2002-էն ի վեր Ամերիկայի մեր այս Մխիթարեան, երբեմնի ծաղկեալ վարժարանին, Դուք Ձեր ձեռքով, չեմ կրցած հասկնալ տակաւին, թէ իբրեւ ի՛նչ «վզենակ» Դուք Հ. Օգոստինոսի գլխուն բերել ուզեցիք։ Հետեւաբար հարցումս է. «յանուն ինչի՞»։
Հարցը իրականին Հ. Օգոստինոսի հարց ըլլալէն շատ հեռու է, քանի որ ես արդէն առողջական վիճակիս եւ տարիքիս բերումով բարեբախտաբար, արդէն, միայն ու միայն, «Մեծ Հայրիկութիւն» ընելու բարեբախտութեան մէջ կը գտնուէի այս վերջին տարիներուն։ Կեանքիս մէջ արձակուրդ չեմ ունեցած գրեթէ, այնպէս, որ ներկայի այս վիճակս կեանքիս մէջ առաջին իրական արձակուրդս է, սակայն արդէն վերջնականապէս հանգստի կոչուելէս ետք, Ձեր կողմէ կատարուած անկանոնական այս «միջոցառումները» զիս արեան գերճնշումային մղձաւանջային տուայտանքներու մատնեցին։ Պիտի չուզէի, սխալ մեկնէիք գրածներս, խնդրոյ առարկան Հ. Օգոստինոսը չէ՛ հոս, այլ Միաբանութեան վարկը։ Հ. Օգոստինոսը լա՛ւ թէ գէշ, գոնէ այն համոզումով ապրած է, որ գրեթէ 80 տարիներէ ի վեր Միաբանութեան օգտակար ըլլալու նկտրած է միայն, ուստի պիտի խնդրէի, Դո՛ւք բնութագրեցէք Ձեր խօսքերով, Ձեր ստեղծած այսօրեայ այս վիճակս եւ ներքին պոռթկումներս։
Կը կրկնեմ, Միաբանութեան վարկն է հոս վնասուողը, ո՛չ Ոսկանի եւ ո՛չ ալ Հ. Օգոստինոսի հարց է դա։ Աւազի մէջ մի՛ կոխէք Ձեր գլուխը չտեսնելու համար։ Լա՛ւ դիտեցէք, սմսեղուկ Հ. Դաւիթ անունով մէկու մը եւ իր եղբօր կնոջ Rita անունով մատնիչ, բանսարկու ու Հ. Դաւիթի կողմէ լրտես կարգուածին, marionette-ային թելերն են, որ կը խաղան։
Համոզուած եմ, որ պիտի ըսէք, թէ մեր մտքին ծայրէն անգամ չէինք կրնար անցընել որ այսքան կատաղի եւ անպատկառ կրնայ դառնալ սա ինքզինք բան մը կարծած Հ. Օգոստինոսը։ Կը կրկնեմ եւ մեծխօսիկութիւն ալ մի՛ համարիք, Միաբանութեան վարկն է հոս խնդրոյ առարկան, եւ երբ Միաբանութիւնս կը վարկաբեկուի, պատրաստ եմ եօթնգլխեան վիշապին դէմ ալ ելլելու, համոզուած ըլլալով հանդերձ, թէ անխուսափելիօրէն պիտի պարտուիմ նոյն իսկ։
Խոնարհ աջահամբուրիւ՝
Հ. Օգոստինոս Վրդ. Սեքուլեան
Ո.Կ.Վ.Ա.
