«Խաչը կապ ունի քրիստոնէութեան հետ,
պիտի աշխուժացնէ զբօսաշրջիկութիւնը Հայաստանի մէջ
եւ Հայաստան պիտի դառնայ հռչակաւոր երկիր մը աշխարհի մէջ»
Սփիւռքի Նախարար՝
Հրանուշ Յակոբեան
Ինչու մեղքս պահեմ. զարմանքով կարդացի Armenian News-NEWS.am.կայքէջի վրայ, որպէս թէ՝ Ֆրանսայի եւ Լիբանանի հայկական գաղութները փափաք յայտնած են աշխարհի մեծագոյն խաչը կանգնեցնելու Հայաստանի մէջ: Այս ծրագրին հեղինակները, կ’ըսէ Սփիւռքի Նախարարուհին, « իրենք պիտի որոշեն այն գումարը որ պիտի ծախսուի այս ծրագրին համար, պայմանաւ որ նախօրօք համակարգեն իրենց ծրագիրը Ամենայն Հայոց Գարեգին Բ. Կաթողիկոսին հետ»:
Երբ Հարց կը տրուի Նախարարուհիին թէ ի՛նք ինչ կը մտածէ այս ծրագրի մասին, կը յայտարարէ հետեւեալը. «Չեմ կրնար ժխտական տեսակէտ ունենալ բանի մը մասին որ կապ ունի քրիստոնէութեան հետ, պիտի աշխուժացնէ զբօսաշրջիկութիւնը Հայաստանի մէջ եւ Հայաստան պիտի դառնայ հռչակաւոր երկիր աշխարհի մէջ»:
Կրօնքի հասկացողութիւնը զուտ անձնական է եւ հետեւաբար իրաւունք չունինք լուսարձակի տակ առնելու որեւէ անձի վերաբերմունքը կրօնքի նկատմամբ: Բայց երբ կ’ըսուի. «չեմ կրնար ժխտական տեսակէտ ունենալ բանի մը մասին որ կապ ունի քրիստոնէութեան հետ,» կը ստանանք այ՛ն տպաւորութիւնը որ ինք այդքան ալ սերտ կապ չունի քրիստոնէութեան հետ: Կը հասկնանք. ի վերջոյ հայրենի ղեկավարութեան մեծամասնութիւնը դաստիարակուած է անաստուած համայնավարութեան քարոզախօսութեամբ:
Խաչը քրիտոնէական աշխարհի մէջ ամենէն ծանօթ եւ ժողովրդականացած խորհրդանշանն է: Ամէն տեղ կը տեսնենք զայն, շէնքերու ճակտին, Ս. Գիրքերու կողքին վրայ, եկեղեցւոյ գմբէթներու վրայ, բլուրներու եւ լեռներու վրայ: Ոմանք ոսկեայ խաչեր կը կրեն իրենց վզին շուրջ, ուրիշներ խաչի նշանը նկարել կու տան իրենց մարմիններուն վրայ: Խաչի նշանը ամէն տեղ է, բայց ի՞նչ կը նշանակէ ան, աւելի ճշգրիտ պիտի ըլլայ հարցնել թէ ի՞նչ կը նշանակէ ան մարդ արարածին համար:
Պատմականօրէն խաչ կը նշանակէ մահ, տառապանք եւ չաչարալից սպանութիւն: Բայց ին՞չն է որ մենք կը փառաբանենք եւ կը գովերգենք: Քրիստոսի խաչը հաւատացեալին ինքնութիւնն է եւ անոր տրուած աստուածային պատգամ՝ թէ խաչը այդուհետեւ մահ չէ՝ այլ կեանք, սէր է եւ ո՛չ ատելութիւն, ուրախութիւն է եւ ո՛չ տրտմութիւն, խաղաղութիւն՝ եւ ո՛չ բռնութիւն, ներողամտութիւն՝ եւ ո՛չ դատապարտում: Խաչով սրբուեցան մեր մեղքերը եւ մօտեցանք Իրեն: Հրաշագործութիւն մը որ միայն կարելի եղաւ Իր խաչելութեամբ: Անկասկած որ խաչը մեծ կարեւորութիւն ունի, որովհետեւ մեզի կու տայ անդորրութիւն, պարզութիւն եւ խաղաղութիւն այս խառնաշփոթ կեանքին մէջ: Կ’առաջնորդէ մեզ այս ալեկոծ աշխարհին մէջ եւ կ’ընձեռէ մեզի աշխուժութիւն այս անտարբեր աշխարհին մէջ: Այլ խօսքով՝ անագորոյն մահապատիժը դարձաւ մեծագոյն խորհրդանիշը յորդառատ կեանքի:
Այս փոքրիկ բացատրութենէն եւ ծանօթացումէն ետք, վերդառնանք մեր ժողովուրդի խաչելութեան եւ կարգով թուենք խաչելութեան այն ճանապարհները, որոնցմէ այսօր կը քալէ մեր ազնիւ ժողովուրդը հայրենիքի մէջ եւ սփիւռքի տարածքին.-
1.Չափազանց աղքատութիւն
- Անգործութիւն
- Անտունիներու երկար շարան
- Ամէնօրեայ հացի կարօտ ընտանիքներ
- Արտագաղթ
- Հայերէն լեզուի (Արեւմտ. եւ Արեւելահայերէն) աղճատում եւ կորուստ
- Ճերմակ ջարդ
- Ուծացում աւանդութիւններէ
- Եկեղեցւոյ թափուր աթոռներ
10.Անտարբեր հոգեւորականութիւն
Եւ տակաւին կարելի է շարքը երկարել բոլոր այն բացասական երեւոյթներուն, որոնց դէմ յանդիման կը գտնուի մեր ժողովուրդը: Հիմա դարձեալ հարց տանք. նկատի ունենալով մեր ժողովուրդի վերեւ յիշուած բոլոր դժուարութիւննրը, արդեօ՞ք անհրաժեշտ է խոշոր խաչ մը կանգնեցնել բարձունքի մը կամ լերան մը վրայ, երբ մեր ժողովուրդը ամէն օր խաչելութեան ճանապարհին վրայ կը գտնուի իր հոգեւոր եւ մասնաւորաբար հասարակական, ընկերային կեանքին մէջ:
Ֆրանսայի եւ Լիբանանի մեր ազնիւ բարերարներուն կոչ կ’ուղղենք որ այդ գումարները ծախսուին ինկած խաչերու վերականգնումին: Հայրենիքի տարածքին շա՜տ են կիսաւեր վանքեր եւ եկեղեցիներ: Ամենայն Հայոց Հայրապետութեան համար աւելի անհրաժեշտ կը թուի ունենալ նոր վեհարաններ, քան թէ այդ միլիոններով նորոգել մեր կիսափուլ ճարտարապետական կոթողները: Եթէ կը կարծենք թէ խոշոր խաչ մը կանգնեցնելով աւելի թիւով զբօսաշրջիկներ պիտի այցելեն հայրենիքը, կը վստահեցնեմ ձեզի որ մեր ճարտարապետական կոթողներու վերականգնումով շա՜տ աւելի հրապուրիչ կը դարձնենք մեր հայրենիքը:
Ասկէ առաջ բազմիցս շեշտած ենք այն միտքը, որ այսուհետեւ մեր նիւթական կարելիութիւնները ծախսենք ո՛չ թէ քարաշէն կառոյցներու վրայ, այլ մեր ամբողջական մտասեւեռումը ըլլայ մարդոյժի կերտումը, նոր սերունդի պատրաստութիւնը, դիմագրաւելու քսանմէկերորդ դարու բոլոր մարտահրաւէրները, որոնք կը սպառնան մեր գոյութենական պայքարին:
Նոր խաչերու պէտք չունինք երբ մեր ժողովուրդը խաչելութեան ճանապարհին է, երբ ամէն օր թշնամին կը սպառնայ մեր գոյութեան, երբ մեր մատղաշ երիտասարդները կը զոհեն իրենց կեանքը՝ հայրենիք պաշտպանելու համար: Ամէն հայ իր խաչը ունի իր ծնունդով, մեզի կը մնայ արժեւորել Խաչի պատգամը մեր կեանքին մէջ:
