Դիտեցէ՛ք պահ մը այս տեսաերիզը, եւ փորձեցէք չյուզուիլ: Նայեցէ՛ք փոքրիկ աղջկան արցունքոտ աչքերուն մէջ եւ փորձեցէք չհեկեկալ եթէ կարող էք: http://www.facebook.com/100006423213083/posts/2162973703926716/:  Իսկ եթէ պատահի որ չյուզուիք, կը նշանակէ որ քարացած է ձեր սիրտը եւ պարպուած էք մարդկային ամէն տեսակի կարեկցութենէ: Ահաւասիկ հայրենաբնակ հայ ընտանիքի ողբերգութեան մեծագոյնը, եւ այդ՝ Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի անմիջական հարեւանութեամբ: Որքա՛ն քարացած պէտք է ըլլան ձեր սրտերը, «հոգեւոր» հայրե՛ր, որ թոյլ կու տան ձեր արժանապատուութեան՝ անտարբերութեամբ մօտենալու այս կարօտեալ ընտանիքին: Ո՞ւր են Պէնթլի եւ Մերսէտես քշող այդ յղփացած եպիսկոպոսները: Ո՞ւր են Փիէր Քարտէն եւ նմանօրինակ անուանի մակնիշներով զգեստ հագուող շփացած եպիսկոպոսները: Ո՞ւր են անուշահոտերով իրենց շրջապատը առինքնել փորձող բարձրաստիճան եւ փոքրաստիճան եկեղեցականները: Ո՞ւր են մամոնայապաշտ եկեղեցականները, որոնք կը հպարտանան իրենց դրամատան հաշիւներով միայն:

Կարելի է երկարել շարքը…   բայց անցնինք մեր վերլուծումին: Այս ի՛նչ վերաբերում է իր ազգին նուիրուած հաշմանդամ մարտիկ-զինուորին հանդէպ: Որո՞նք պիտի հոգան այս ընտանիքին կարիքները՝ եթէ ոչ նո՛յնինքն պետութիւնը եւ անոր յարակից բարեսիրական ծառայութեան գրասենեակները: Ինչպէ՞ս կարող ենք ա՛յսքան սառն արիւնով դիտել տառապանքը այս հաշմանդամ մարտիկին, որ պատրաստ էր իր արիւնը շաղախել հայրենի հողին, անոր պաշտպանութեան սիրոյն: Ո՞ւր է Մանուէլ Գրիգորեանի գողցած աւարը: Ինչպէ՞ս կրնայ ըլլալ որ Գրիգորեաններ պալատներու մէջ ապրին՝ խլելով զինուորներու արդար իորաւունքները, իսկ  այս քաջարի մարտիկը միջոց չունենայ իրեն հարկաւոր  դեղօրայքը գնելու:

Հաւանաբար շատեր առարկեն, թէ ի՞նչ կայ այդքան զարմանալի, երբ երկրաշարժէն երեսուն տարիներ ետք Կիւմրի քաղաքը, Վանաձորն ու Սպիտակը տակաւին աւերակներու մէջ են ու բազմաթիւ ընտանիքներ կ’ապրին ծայրագոյն աղքատութեան մէջ, թիթեղածածկ անփառունակ խրճիթներու մէջ, մարդկային կենցաղի տարրական բոլոր միջոցներէն զրկուած ըլլալով:

Որքա՜ն խօսուն են վարչապետի տեղակալ Նիկոլ Փաշինեանի խօսքերը. «աղէտի պատճառած ամենամեծ վնասը թերեւս մարդկանց հոգիներում տեղի ունեցած աւերածութիւններն էին: Երկրաշարժից շատ չանցած սկսուեցին գօտու վերականգնման աշխատանքները, բայց միշտ չէ, որ շէնքերին զուգընթաց վերականգնւում էին մարդկանց յոյսը, վստահութիւնն ու լաւատեսութիւնը, եւ երբ ասում ենք աղէտի գօտի, առաջին հերթին հէնց սա պիտի նկատի ունենանք: Երբ ասում ենք աղէտի գօտի, առաջին հերթին պէտք է նկատի ունենանք, թէ ինչքանով է վերականգնուած մարդկանց վստահութիւնը սեփական ուժերի նկատմամբ, ինչքանով է վերականգնուած լաւատեսութիւնը վաղուայ օրւայ նկատմամբ, ինչքանով է վերականգնուած յոյսը, որ զոհերի կիսատ թողնուած գործերը եւ երազանքները կը դառնան իրականութիւն: Հէնց աղէտի գօտու վերականգնման այսպիսի հայեցակարգն է առաւել կարեւորը եւ անհրաժեշտը: Եւ ես յոյս ունեմ եւ համոզուած եմ, որ Հայաստանում տեղի ունեցող գործընթացներն առաջին հերթին հէնց ծառայում են եւ պիտի ծառայեն այս նպատակին՝ մարդկանց յոյսը, վստահութիւնը, լաւատեսությունը վերականգնելուն: Եւ ես համոզուած եմ, որ, այո՛, մենք թեւակոխել ենք մի փուլ, որտեղ ամէն օր, ամէն ժամ, ամէն ամիս, ամէն շաբաթ պիտի լրջօրէն վերակառուցենք մարդկանց հաւատը եւ վստահութիւնը սեփական ապագայի, սեփական երկրի ապագայի եւ իրենց երեխաների ապագայի նկատմամբ, որ նրանք պիտի կապեն Հայաստանի Հանրապետութեան հետ»: (Հետք, 7 Դեկտ. 2018)

            Անկասկած որ շէնքերը հաւանաբար վերականգնուին օր մը, բայց ինչպէ՞ս վերականգնել վստահութիւնն ու լաւատեսութիւնը վաղուան նկատմամբ, երբ սփիւռքը ամէն օր կը լեցուի հայրենաթող մեր արենակիցներով: Ինչպէ՞ս այս  հաշմանդամ ազատամարտիկին յոյս պիտի ներշնչենք, երբ պատրաստ չենք գէթ ժամանակաւորապէս հոգալու անոր տարրական կարիքները, որպէսզի վաղուան նկատմամբ իր լաւատեսութիւնը վերականգնենք: Ինչպէ՞ս պիտի ամոքենք վշտացած սիրտը այդ փոքրիկ աղջկան, որ չի կրնար իր դասակիցներուն հետ նստիլ ճաշասեղանին շուրջ եւ վայելել նոյն խաչապուրին կամ օրուան յատուկ ճաշը, երբ անկարող է վճարել ուտելիքին յատուկ սակագինը:  Ո՞Վ  Է ՄԵՂԱՒՈՐ…:

Եկեղեցին, այս պարագային Մայր Աթոռը, բարոյական մեծ պարտաւորութիւն ունի հանդէպ իր հաւատացեալներուն: Դադրեցուցէ՛ք ձեր անձնական փառքը հիւսող երկնասլաց եկեղեցիներու շինարարութիւնները: Հետեւեցէ՛ք երանելի սուրբին՝ Մեծն Ներսէս բարեգործ  Հայրապետի օրինակին. շինեցէ՛ք անկելանոցներ, ծերանոցներ, պատսպարաններ, որբանոցներ, եւ ինչո՞ւ չէ նաեւ խոշտանգուած կանանց հոգեբուժարան-հագստանոցներ: Կարեկցանք ունեցէ՛ք ձեր ժողովուրդի զաւակներուն  հանդէպ, որոնք նոյն ինքն Եկեղեցին կը ներկայացնեն: Ձեր վանողական վարուելակերպով եւ աշխարհիկ կենցաղով հեռացուցած էք ժողովուրդը իր հայրերու հաւատքէն: Մրոտած էք եկեղեցւոյ վարկը, որ դարեր շարունակ մեր գոյութենական պայքարի ամենէն զօրաւոր կռուանն է եղած: Ո՞ՒՐ ԷՔ, ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆՆԵ՛Ր…

Ո՞վ պիտի ամոքէ մեր տառապեալ ժողովուրդին ցաւն ու վիշտը, եթէ ոչ դուք՝ «կրօնաւորներդ» որ, ծունկի եկած Միածնաէջ խորանին առջեւ, ուխտեցիք առաջի մարդկան եւ Աստուծոյ՝ ծառայել ձեր ժողովուրդին, եկեղեցւոյ ճամբով: Այդքան շո՞ւտ մոռցաք ձեր ուխտը: Այդքան շո՞ւտ ապականեցաք աշխարհիկ pառքերով եւ մոլորեցաք մամոնայապաշտութեամբ:

Մայր Աթոռի նիւթական կարողութիւնները՝ չըսելու համար անսահման, պիտի բաւականանամ ըսելու որ լայն են ստեղծելու եւ հաստատելու համար աստուածահաճոյ հաստատութիւններ, ուր պիտի կարենան պատսպարուիլ մեր անտէր եւ անօգնական ընտանիքները:  Հոն ուր կամք կայ, այնտեղ կայ միջոց: Պէտք չէ մոռնալ, որ այդ կարօտեալ ազատամարտիկի փոքրիկ դուստրը վաղը պիտի ըլլայ այն հայ մայրը՝ որ ծնունդ պիտի տայ նո՛ր ազատամարտիկի, կամ ազատամարտիկներու՝ իրենց հայրենիքը պաշտպանող: Ինչպէ՞ս պիտի կարենանք պատրաստել այդ ապագայ սերունդը, երբ անոր նկատմամբ ո՛չ մէկ կարեկցանք ունինք այսօր:

Կը դժուարանամ ըսելու, բայց նաեւ պիտի չուզէի ճշմարտութիւնը քողարկել: Այսօր դժբախտաբար մեր եկեղեցիներէն խոյս տուած է քրիստոնէական ոգին եւ Հայց. Եկեղեցին տագնապի շրջանէ մը կ’անցնի: Ամէն ինչ դարձած է մեքենականութիւն, նոյնիսկ մեր արարողութիւններն ալ՝ անհրապոյր ներկայացում մը, ուր շատ յաճախ աղօթքները կ’արտասանուին առանց ապրումի, որովհետեւ պարզապէս աւանդապաշտութիւնն է մտած մեր եկեղեցիներէն ներս, պարպելով մեզ հոգեւոր բոլոր ապրումներէն:

Ահաւասիկ այս հոգեւոր սնանկութիւնն է, որ եկեղեցին դարձուցած է անհաղորդ իր հաւատացեալներու կարիքներուն, եւ վերածուած սովորական շահադիտական մէկ հաստատութեան: ճիշդ այս պատճառով յաճախ կը կրկնենք, որ բոլոր ժամանակներէ աւելի՝ ԱՅՍՕ՛Ր պահանջը կայ բարեկարգութեան: Դժբախտաբար մեր հանրային-հասարակական կեանքն է որ կը քայքայուի եւ մենք քար անտարբերութեամբ կը դիտենք համազգային նուիրականութիւններու, օրէնքի, կանոնագրութեանց հանդէպ գործուած անպատկառ խախտումները: Ներելի չէ մեր այս դասալքութիւնը. անկեղծութեան եւ քաջութեան պակասը կայ ամէնուրեք: Մեր ազնիւ ժողովուրդի առօրեայ կեանքէն բխող հրատապ հարցերն ու կարիքները անյապաղ լուծման կը կարօտին:  Սիրելի՛ ընթերցող, պիտի բերե՞ս քու բաժինդ…:

ՈՍԿԱՆ ՄԽԻԹԱՐԵԱՆ

20 Դեկտեմբեր 2018

Լոս Անճէլըս